Yörede Oğuz boylarının isimlerini taşıyan köylerin, (Avşar, Kızık,
Eymür, Iğdir, Dodurga, Kargın) varlığı Türklerin Anadolu´ya ilk
geldikleri zamanlardan beri Zara´da bulunduklarına işaret etmektedir.
Şeyh Merzuban Hazretlerinin Zara civarının İslamlaşmasında büyük rol
oyandığına inanılır. Anadolu Selçuklu sultanı Alaaddin Keykubat (miladi
1210 civarları) Şeyhe cok ihtimam etmiştir. Anadolu Selçuklularının
Moğollar tarafından yıkılmasını kesinleştiren Kösedağ Savaşı Zara´da
olmuştur (1243). Moğol hakimiyetinden sonra Zara Eratna ve Kadı
Burhanettin devletlerinin idaresinde kalmıştır.
Önemli not: ZARA adındaki her iki a harfi de kısa olarak telaffuz
edilir. İlk a´yi uzatmak Zaralılar gözünde cahillik işaretidir.
Yapılan son araştırmalara göre ilçe ve çevresinde ilk olarak neolitik
dönemde yerleşildiği sanılmaktadır. Zara- Hafik arasında höyük de
yapılan kazıda neolitik dönem özellikleri gösteren çakmak taşından
minik uçlar, el değirmeni taşları ve hayvan kemikleri gibi buluntular
çıkmıştır.
Zara 1888 Devlet salnamesine göre Kanuni Sultan Süleyman´ ın 1539
yılında bir fermanla Koçgiri Aşiretinin yerleştirildiği 1836 yılında
Koçgiri adıyla nahiye , 1886 yılında kaza olmuştur. O yıllarda Zara´da
biri orta öğretim okulu almak üzere 40 öğrencili Rüştiye ile toplam 16
okul bulunmaktaydı.
En Güzel Köyü
Kevenli Köyü
Konumu
Sivas ilinde, yukarı Kızılırmak havzasındadır. İlçe merkezi Sivas
şehrinin 70km kadar doğusunda, Sivas-Erzincan-Erzurum yolu (E23)
üzerindedir. 39.8978° Kuzey, 37.7583° Doğu koordinatlarındadır.
Kuzeyinde Karadeniz Daglarinin uzantıları, kuzeydoğusunda Kösedağlar,
doğusunda İmranlı-Karacaviran platosu ve Karasırt, güneyinde Delidağ ve
Karabel doğal sınırları ile çevrilidir. Ortalama irtifa 1600 metredir.
Akarsu ve Gölleri
Tamamı Türkiye sınırları içinde olan en uzun nehir Kızılırmak, komşu
ilçe İmranli´da doğup, Zara´yı doğudan batıya keser. Fakat, ancak ilçe
merkezinden sonra genişlemeye başlar. Sivas istikametinde olan Tödürge
Gölü Sivas ilinin en büyük gölüdür. Bol tuzlu ve kireçli sularında
gümüş ve yayın balığı vardır.
Dağları ve Yaylaları
Suşehri tarafında4110 metre irtifa ile en yüksek dağıdır. Diğer yüksek dağlar Beydağ (2.802 m) ve Yılanlı´dır (2200 m).
Şerefiye yolu üzerinde Kurbağa yaylası Sarıpınar gözesi ile bilinir.
Kösedağ´da çok sayıda yayla vardır, bazıları Karapınar, Yağlıyurt,
Ağmaşat, Paşaçayırı, Ortayurt ve Boyatası yaylalarıdır. Kösedağ´la Zara
arasında Çataltepe yaylası vardır. ayrıca beydağında da yaylalar vardır
korkut köyüne yakın olarak ve kendileri kullanmarı nedeniyle oralı
olanlar iyi bilirler. bunlar koççukuru,kırdo,sırımlı... vs. gibi
İklimi
İlçede kara iklimi hakimdir, yazları sıcak ve kurak (10 ile 25 °C
arası)(öğle vakti penyeyle dolaşabilirsiniz ama akşam olunca kazaklar
montlar giyilir), kışlar soğuk ve karlıdır(0 ile -30 °C arası).